Samfélagstúlkun - Tillaga til þingsályktunar

Anna Kolbrún Árnadóttir, þingmaður Miðflokksins, mælti í gær fyrir þingsályktunartillögu sinni um samfélagstúlkun. 

Í tillögu þessari ályktar Alþingi að fela félags- og barnamálaráðherra í samvinnu við mennta- og menningarmálaráðherra og ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra að skipa starfshóp sem móti stefnu um eflingu samfélagstúlkunar með það að markmiði að auka aðgengi þeirra sem ekki tala íslensku eða nota táknmál að opinberri þjónustu.

 Einstaklingum sem búsettir eru hér á landi og hafa annað móðurmál en íslensku hefur fjölgað til muna á undanförnum árum. Samhliða því hefur skapast mikill skortur á samfélagstúlkum, þ.e. þeim sem sinna túlkun innan félagslega kerfisins og viðskipta og innan heilbrigðiskerfisins. Slíkir túlkar eru nauðsynlegir til að tryggja réttaröryggi þeirra sem ekki tala íslensku í samskiptum við stjórnvöld. Eitt af þeim vandamálum sem innflytjendur glíma við í íslensku samfélagi er skortur á þekkingu á stjórnsýslunni og fjölmargir vita ekki hvert þeir eiga að leita til að sækja sér nauðsynlega opinbera þjónustu, svo sem heilbrigðisþjónustu eða ýmsa félagslega aðstoð. Hluti af því vandamáli á rætur sínar að rekja til tungumálaörðugleika og aukið aðgengi að túlkum mundi hjálpa þessum hópi verulega við að skilja stjórnsýsluna og þannig auðvelda aðlögun hans að samfélaginu. Sömuleiðis mundi aukið aðgengi að táknmálstúlkum bæta stöðu heyrnarlausra í samskiptum við stjórnvöld. Aðgengi að túlkum mundi jafnframt bæta aðstæður starfsmanna í opinberri þjónustu til muna sem oft lenda í erfiðleikum við að veita rétta þjónustu þegar skjólstæðingar stofnana skilja ekki íslensku. Aukið aðgengi að túlkum er þá einnig til þess fallið að efla íslensku sem opinbert mál á Íslandi.

 Mikil eftirspurn hefur verið eftir túlkum innan ferðaþjónustunnar og fjöldi túlka horfið frá samfélagstúlkun vegna starfa innan hennar. Nauðsynlegt er að stemma stigu við þeirri þróun og gera störf samfélagstúlka eftirsóknarverðari. Meðal annars mætti leita leiða til að fjölga túlkum og bæta menntun þeirra en einnig er nauðsynlegt að auka skilvirkni þjónustunnar, t.d. með opinberri stefnu um aðgengi að fjartúlkaþjónustu.

 Samfélagstúlkun hefur verið kennd sem aukagrein eða í diplómanámi á grunnstigi við Háskóla Íslands og var kennd í þrjú ár.  Námið hefur þó ekki verið í boði undanfarin ár vegna skorts á fjármagni og vegna þess að ekki hefur verið næg aðsókn í það.  Mikilvægt er að fundnar verði leiðir til þess að tryggja fjármagn svo að Háskóli Íslands geti haldið áfram að þróa og bæta nám í túlkun á háskólastigi og skoða möguleika á því að innleiða samfélagstúlkanám í námskrá skóla á landsbyggðinni. Þá má jafnframt kanna hvort hægt sé að hvetja aðra háskóla, sérstaklega háskóla utan höfuðborgarsvæðisins, til að hefja kennslu í samfélagstúlkun, þ.m.t. táknmálstúlkun, í einhverjum mæli.

Þingsályktunina má lesa í heild sinni hér, en allir þingmenn Miðflokksins eru meðflutningsmenn tillögunnar.  Flutningsræðu Önnu Kolbrúnar má sjá hér

Tillagan gengur nú til annarar umræðu og til meðferðar í velferðarnefnd Alþingis.