Á mánudag var sérstök umræða á Alþingi um geðheilbrigðismál ungs fólks, einkum þess hóps sem jafnframt geðröskunum hefur glímt við fíknivanda. Umræðan vakti enga athygli fjölmiðla svo merkilegt sem það nú virðist. Það ánægjulega er að samhljómur var í máli nær allra sem til máls tóku um að við svo búið mætti ekki standa. Undanfarin misseri hafa borist fréttir af ótímabærum andlátum ungs fólks sem hefur átt við geðrænan og/eða fíknivanda að stríða. Þannig hefur fjöldi ungs fólks í blóma lífsins látið líf sitt bæði vegna ofskammta og fyrir eigin hendi þegar öll sund hafa lokast. Meðal annars hefur einstaklingum sem mæta í bráðaþjónustu Geðsviðs verið úthýst jafnvel þótt þeir glími við sjálfsmorðshugsanir. Þetta ástand er með öllu óþolandi og bregðast verður við með margvíslegum hætti til að reyna að hamla þessari óheillaþróun. Fyrst af öllu þarf að bregðast við þeim bráðavanda sem nú ríkir með því að nú þegar verði gerð stjórnsýsluúttekt á geðsviði Landspítala Háskólasjúkrahúss. Að henni lokinni verði allir ferlar yfirfarnir og endurskoðaðir. Ljóst er að veita þarf meiri fjármunum til geðsviðsins; bæði er húsnæði ófullnægjandi og starfsfólk sviðsins er of fámennt og sinnir störfum sínum við erfiðar aðstæður. Til lengri tíma litið verður að grípa til margvíslegra ráðstafana og þar þurfa margir að hafa aðkomu. Brýnt er að auka sálfræðiþjónustu í grunn- og framhaldsskólum, svo og að efla þjálfun í lífsleikni. Auka þarf þátttöku ungs fólks í íþrótta- og tómstundastarfi. Að framansögðu er ljóst að sameiginlegt átak margra þarf til. Alþingi, ríkisstjórn, sveitarstjórnir, skólayfirvöld, heilbrigðisstarfsfólk og frjáls félagasamtök, svo einhverjir séu nefndir, þurfa að taka höndum saman um öfluga forvörn og hugarfarsbreytingu svo hægt sé að koma í veg fyrir að næstu árgangar verði jafn illa varðir fyrir ógninni.
Þegar hefur verið brugðist við vanda vegna lyfseðilsskyldra lyfja með því að breyta verklagi og er það vel. En um leið hefur ekki verið brugðist nægilega við þeim vanda sem skapast þegar snögglega er dregið úr ávísunum lyfja. Hér þarf að taka á strax. Auk þess þarf að stórefla tollgæslu og lögreglu í baráttu þeirra við það flóð fíkniefna sem að steðjar, bæði innfluttra og heimafenginna. Eftir viku verður 2. umræða fjárlaga á dagskrá. Þar mun Miðflokkurinn færa fram tillögur sem geta orðið til að bæta það ófremdarástand sem nú ríkir. Ef marka má samstöðuna í þingsal í fyrradag verður þeim tillögum væntanlega vel tekið. Ljóst er að við eigum ekki og við megum ekki standa hjá aðgerðarlaus og horfa upp á unga fólkið okkar sem erfa á landið verða geð- og fíknisjúkdómum að bráð.
Höfundur: Þorsteinn Sæmundsson, þingmaður Miðflokksins í Reykjavíkurkjördæmi suður.
Pistillinn birtist í Morgunblaðinu þann 6. nóvember, 2019