Ríkisútvarpið (RÚV ohf.) hefur nú stigið nýtt skref í þá átt að líta á sig sem ríki í ríkinu. Það gerði það vitanlega með því að ákveða að leyna því hverjir umsækjendur um stöðu útvarpsstjóra yrðu og telja sig þannig ekki þurfa að fara að lögum. Rökin voru þau að með því myndu betri umsækjendur koma fram. Ekki veit ég hvað menn hafa fyrir sér í því nema það sé slíkt feimnismál að sækja um starfið.
Til að reyna að komast upp með þetta hafði einhver starfsmaður verið látinn breyta persónuverndaryfirlýsingu stofnunarinnar til að þessi leyndarhyggja passaði við hana. Árvökulir fréttamenn einkamiðlanna höfðu hins vegar rekið augun í þetta svo upp komst um svindlið.
En það er ekki bara leyndarhyggjan í Efstaleitinu sem er brot á lögum heldur þurfti ríkisendurskoðandi að benda á hið augljósa, að stofnunin hefur ekki farið að lögum og stofnað dótturfélög. Lög frá 2013 með gildistöku 2018 svo nægur var tíminn.
Á sama tíma og Ríkisútvarpið verður upplýst af leynimakki um það hver verður næsti útvarpsstjóri er ráðherra ríkisútvarpsins að reyna að koma í gegnum alþingi frumvarpi sem gerir ráð fyrir því að gera frjálsa fjölmiðla háða ríkissjóði. Á sama tíma er ekki útlit fyrir að ráðherrann ætli sér að breyta fjármögnun RÚV ohf., hvorki er varðar þátttöku á auglýsingamarkaði né nefskattinn sem allir neyðast til að greiða.
Það er vel skiljanlegt að Sjálfstæðisflokkurinn skuli emja örlítið yfir þessum málatilbúnaði ráðherrans. Ráðherrann veit þó að kveisa Sjálfstæðisflokksins er ekki merkilegri en ungbarns rétt eftir að hafa tæmt pelann, nægir að setja hann á öxlina og klappa mjúklega þar til ropinn kemur, þá lagast allt.
Ég spái því að þótt málið klárist ekki fyrir jól verði fyrir þingfrestun í vor búið að bæta fjölmiðlum á ríkisspenann.
Ríkisútvarp í þeirri mynd sem það er í dag er tímaskekkja og óþarft. Tæknin hefur gert það að verkum að flutningur efnis er orðinn almennur, mikið magn afþreyingar er í boði, menningar- og fræðsluþættir o.s.frv. Öryggishlutverkið á ekki lengur við, til þess hafa menn aðra tækni, s.s. í gegnum farsíma eða ljósleiðara. Sjómenn vafra um á netinu og eru flestir í stöðugu sambandi heim.
Þá spyr einhver: Hvað með menninguna? Hún má ekki vera upp á Ríkisútvarpið komin. Hún þarf að geta náð til sem flestra á sem fjölbreyttastan hátt. Leggja ætti Ríkisútvarpið niður í núverandi mynd og nota t.d. tvo milljarða af þessum fimm sem það kostar að reka RÚV í íslenska menningu. Stofna mætti sjóð sem styrkti gerð efnis um menningu, listir, o.þ.h.
Einkarekna fjölmiðla getum við eflt með því að skattgreiðendur velji á sínu skattframtali hvaða fjölmiðill á að fá þeirra „útvarpsgjald“. Það er einfalt og mögulega sanngjarnt.
Höfundur: Gunnar Bragi Sveinsson, þingmaður Suðvesturkjördæmis og varaformaður Miðflokksins.
Pistillinn birtist í Morgunblaðinu þann 4. desember, 2019