Brúarlán og meðferð ríkisfjár

Fjár­málaráðherra hef­ur und­ir­ritað samn­ing rík­is­ins við Seðlabank­ann um svo­nefnd brú­ar­lán eða viðbót­ar­lán. Lán­in eru með rík­is­ábyrgð sem bank­arn­ir koma til með að veita fyr­ir­tækj­um sem upp­fylla ákveðin skil­yrði. Lána­fyr­ir­greiðslan, sem er tíma­bund­in, er hluti af aðgerðaáætl­un rík­is­stjórn­ar­inn­ar vegna veirufar­ald­urs­ins. Fyrr­nefnd­ur samn­ing­ur varðar mikla fjár­muni eða um 50 millj­arða króna. Hann er tækni­lega flók­inn bæði um fram­kvæmd og eft­ir­lit. Óvíst er hversu mikið kem­ur til með að falla á rík­is­sjóð. Í nefndaráliti kem­ur fram að fjár­laga­nefnd eigi að fjalla um samn­ing­inn áður en hann er und­ir­ritaður.

Nefnd­ar­menn í fjár­laga­nefnd fengu mjög skamm­an tíma til þess að kynna sér hann og ein­ung­is tvær klukku­stund­ir til að skila inn skrif­leg­um at­huga­semd­um, svo mjög lá á að und­ir­rita hann. Lagði ég áherslu á að nauðsyn­legt væri að fá álit sér­fræðinga á samn­ingn­um til að hægt væri að glöggva sig á álita­efn­um. Ein um­sögn barst og er frá Rík­is­end­ur­skoðun, sem varð að vinna hana í mikl­um flýti. Óskaði ég eft­ir því að fá að kalla til óháða sér­fræðinga fyr­ir nefnd­ina, eins og venj­an er. Á það var ekki fall­ist. Svarið var að það væri mat fjár­málaráðuneyt­is­ins að ekki væri eðli­legt að nefnd­in leitaði um­sagna annarra aðila en Rík­is­end­ur­skoðunar. Lýsti ég yfir von­brigðum í ljósi þess að slík vinnu­brögð ganga á skjön við eft­ir­lits­hlut­verk Alþing­is og ganga í raun frek­lega á valdsvið þess.

Miðflokk­ur­inn styður þær fyr­ir­ætlan­ir sem í samn­ing­um fel­ast en verður í ljósi þess sem að fram­an grein­ir að lýsa fullri ábyrgð á fram­kvæmd samn­ings­ins og eft­ir­lit með hon­um á rík­is­stjórn­ina og stjórn­ar­meiri­hlut­ann. Fjár­laga­nefnd átti enga mögu­leika á að greina samn­ing­inn með óháðum sér­fræðing­um til að tryggja að mark­mið hans nái fram að ganga og að fyllsta ör­ygg­is sé gætt í meðferð rík­is­fjár. Þetta eru óvönduð vinnu­brögð og skrif­ast á rík­is­stjórn­ar­flokk­ana. Í samn­ingn­um eru ann­mark­ar sem nauðsyn­legt var að ræða frek­ar. Þannig benti Rík­is­end­ur­skoðun á aug­ljós­ar hætt­ur hvað varðar veðtrygg­ing­ar. Lagði ég m.a. til að bætt yrði við skil­yrði í samn­ing­inn sem hefði dregið úr áhættu rík­is­ins. Á það var ekki hlustað.

Mik­il­vægt er að koma fyr­ir­tækj­um til aðstoðar á for­dæma­laus­um tím­um, svo ekki þurfi að koma til upp­sagna starfs­fólks. Mik­il­vægt er að ráðdeild­ar­semi ríki í meðferð rík­is­fjár og úrræðið verði ekki mis­notað. Mestu skipt­ir að úrræðið dugi til að stuðla að því að rétta við at­vinnu­rekst­ur­inn í land­inu og vernda störf fólks. 

 

Höf­und­ur:  Birgir Þórarinsson, þingmaður Miðflokks­ins og sit­ur í fjár­laga­nefnd Alþing­is

Pistillinn  Birtist í Morgunblaðinu þann 20. apríl, 2020