Brýn verkefni fram undan

Hátt ber á árinu sem er að líða hin mikla bar­átta á sviði orku­mála, fyrir sjálf­stæði þjóð­ar­innar og full­veldi hennar yfir mik­il­vægum orku­auð­lindum sín­um. Við Mið­flokks­menn lögðum nótt við dag í þess­ari bar­áttu eins og þjóðin fylgd­ist með. Þung­inn að baki þeim gildum sem hér liggja undir leynir sér ekki og fannst glöggt af við­brögðum lands­manna að málið hreyfði við fólki um land allt. Við töp­uðum atkvæða­greiðsl­unni en við unnum málið og munum í krafti þess halda uppi bar­áttu á næstu stigum þegar þessi mál­efni ber að hönd­um. 

Umræðan um orku­pakk­ann dró fram hvort okkur beri að taka við ákvörð­unum erlendis frá sem gefnum hlut. Mátti skilja á utan­rík­is­ráð­herra og álits­gjöfum ýmsum að sú væri raunin en aðrir héldu fram öðrum sjón­ar­mið­um. Eftir stendur að ekki liggur fyrir grein­ing á kostum og göllum þessa sam­starfs og ósvarað er í raun þeirri spurn­ingu hvort við Íslend­ingar eigum þess kost að hafna ákvörð­unum án þess að setja sam­starfið í heild sinni í upp­nám. Sú spurn­ing er ekki út í blá­inn. Hún snýst í raun um hvort lög­gjaf­ar­valdið liggi hjá Alþingi eða eftir atvikum í stjórn­ar­ráð­inu eða hjá sam­eig­in­legu EES-­nefnd­inni þar sem Alþingi á engan full­trúa. Úrslit nýlið­inna kosn­inga í Bret­landi setja Evr­ópu­mál í nýtt ljós sem kallar á að Íslend­ingar gæti hags­muna sinna á þessum vett­vangi sem aldrei fyrr.

Sam­herji og sjáv­ar­út­veg­ur­inn

Íslenskt stór­fyr­ir­tæki liggur undir þungum ásök­unum fyrir fram­göngu í þró­un­ar­ríki. Brýnt er að málið verði rann­sakað til hlítar eins og for­sendur rétt­ar­kerf­is­ins standa til. Í rétt­ar­ríki starfa stofn­anir lög­reglu, ákæru­valds og dóm­stóla með sjálf­stæðum hætti án afskipta á hinum póli­tíska vett­vangi. Kröfur í ræðu­stól Alþingis um að þessi ein­stak­lingur eða hinn sæti gæslu­varð­haldi, að þessi skjöl eða hin verði hald­lögð eða að hús­leit fari fram hér eða þar ganga í ber­högg við grund­vall­ar­gildi rétt­ar­rík­is­ins. Stjórn­mála­leg sjón­ar­mið eiga ekk­ert erindi í rétt­ar­kerf­inu. Við Mið­flokks­menn höfnum slíkum vinnu­brögðum en munum beita okkur fast fyrir því að stofn­anir rétt­ar­kerf­is­ins séu á hverjum tíma full­fjár­magn­aðar til að sinna þeim verk­efnum sem við er að fást á hverjum tíma.

Höf­undur hefur lagt fram frum­varp sem felur í sér fjórar meg­in­breyt­ingar á verð­trygg­ing­unni: Fyrst ber að telja að taka hús­næð­islið­inn úr vísi­töl­unni. Í annan stað eru áhrif óbeinna skatta tekin út svo að hækk­anir á áfengi, tóbaki, bens­ín­gjöldum og kolefn­is­skatti leiði ekki til hækk­unar hús­næð­is­lána og þyngri greiðslu­byrði. Í þriðja lagi er eitr­aði kokk­teill­inn svo­nefndi tek­inn út, það er verð­tryggð jafn­greiðslu­lán mega ekki vera til lengri tíma en 25 ára. Í fjórða lagi gerir frum­varpið ráð fyrir að vextir á verð­tryggðum lánum fari ekki upp fyrir 2% og styðst sú tala við við­ur­kennd við­mið um aukn­ingu á fram­leiðni og hag­vöxt til langs tíma.

Lykla­frum­varp til varnar heim­ilum

Höf­undur hefur að til­stuðlan Hags­muna­sam­taka heim­il­anna lagt fram lykla­frum­varp í þeim til­gangi að tryggt verði að skuld­arar íbúða­lána, sem missa heim­ili sín, þurfi ekki að þola áfram­hald­andi inn­heimtu eft­ir­stöðva íbúða­láns­ins þegar hin veð­setta eign hrekkur ekki fyrir lán­inu. Slík frum­vörp hafa verið lögð fram á Alþingi a.m.k. fimm sinnum frá hruni. Þeim var ætlað að verja fjöl­skyldur eftir hrunið gegn því að vera linnu­laust sóttar af fjár­mála­stofn­unum til greiðslu eftir að hafa misst heim­ili sín. Frum­varpið er reist á nýlegri laga­þróun og alþjóð­legum sjón­ar­miðum og sker sig þannig frá fyrri frum­vörp­um.

Skefja­lausar skerð­ingar

Mik­il­vægt er að koma til móts við þá hópa í þjóð­fé­lag­inu sem mega þola skerð­ingar á alla vegu reyni fólk að bæta hag sinn með auk­inni vinnu. Hjón og sam­býl­is­fólk búa við að hús­næð­is­upp­bót er tekin af báð­um. Búi ein­stæð­ingur einn er tekin af honum hús­næð­is­upp­bót ef nákom­inn ætt­ingi flytur inn á heim­il­ið. Skerð­ing á bótum almanna­trygg­inga vegna atvinnu­tekna er svo hams­laus að ríf­lega 80 krónur af hverjum hund­rað sem ein­stak­lingur vinnur sér inn umfram krónur 100 þús­und á mán­uði eru hirtar í rík­is­sjóð. Fjár­hæðin 100 þús­und hefur staðið óbreytt í tvö ár. Allar fjár­magnstekjur umfram krónur 25 þús­und á mán­uði eru skertar með líku lagi. Hin árlega hækkun bóta almanna­trygg­inga við ára­mót hækkar minna en laun hafa gert og sú hefir verið reyndin flest und­an­farin ár. Vart er hægt að kalla slíka fram­göngu af hálfu stjórn­valda annað en skipu­lega aðgerð til að lækka að raun­gildi bætur almanna­trygginga til líf­eyr­is­þega. 

Við afgreiðslu fjár­laga kom fram til­laga frá nokkrum þing­flokkum stjórn­ar­and­stöðu um hækkun bóta. Af hálfu flutn­ings­manna kom fram að til­lagan átti að kosta 25 millj­arða króna án þess að bent væri á neinar leiðir til fjár­mögn­un­ar. Þing­flokkur Mið­flokks­ins lagð­ist ekki gegn til­lög­unni en taldi ekki unnt að styðja ófjár­magn­aða til­lögu frekar en aðrar til­lögur sem sýn­ast meira í ætt við sýnd­ar­mennsku en raun­hæf úrræði. Við umræðu um fjár­lög lögðum við Mið­flokks­menn fram fjöl­margar til­lögur í þágu aldr­aðra og líf­eyr­is­þega sem miða að því að draga úr hinum geig­væn­legu skerð­ingum sem þessir hópar búa við og áður var vikið að. Allar voru úrbóta­til­lögur Mið­flokks­ins að fullu fjár­magn­aðar og þess vegna fram­kvæm­an­legar þegar í stað. Fyrir liggur grein­ar­gerð, sem ekki hafa verið bornar brigður á, að ekki kosti rík­is­sjóð svo mikið sem krónu að leyfa fólki að bæta hag sinn í krafti sjálfs­bjargarvið­leitni með auk­inni vinnu.

Hjúkr­un­ar­rými fyrir aldr­aða

Höf­undur hefur lagt fram frum­varp um breyt­ingar á lögum um mál­efni aldr­aðra til að tryggja að fé Fram­kvæmda­sjóðs aldr­aðra sé varið í sam­ræmi við upp­haf­legan til­gang, þ.e. til upp­bygg­ingar og við­halds hús­næðis fyrir aldr­aða. Hafa verður í huga að sjóðnum hefur ekki enn verið bætt upp það fé sem runnið hefur úr honum til rekstrar á umliðnum árum í stað þess að vera varið til upp­bygg­ingar hjúkr­un­ar­rýma.

Brýn verk­efni 

PISA-­skýrsla upp­lýsir að skóla­börn, og þá ekki síst drengir, geti alltof mörg ekki lesið sér til gagns. Mið­flokk­ur­inn beitir sér í þessum mála­flokki og má geta sér­stakrar umræðu á Alþingi sem Karl Gauti Hjalta­son alþing­is­maður stóð fyrir um vanda ungra drengja í íslensku sam­fé­lagi. Mennta­mála­ráð­herra ber að beita sér fyrir sér­stakri úttekt á þessu atriði í skóla­kerf­inu með það fyrir augum að greina þá þætti sem standa drengjum fyrir þrifum og gera þá að ein­hverju leyti utan­gátta í skól­an­um.

Þá ber að geta nýlegrar skýrslu grein­ing­ar­deildar rík­is­lög­reglu­stjóra um þá alvar­legu vá sem þjóð­inni stafar af skipu­lagðri glæp­a­starf­semi þar sem erlendir hópar hafa gerst áber­andi. Mið­flokk­ur­inn vill tryggja lög­reglu allan þann mann­afla og aðbúnað sem þarf til að tryggja öryggi fólks í land­inu og verja það fyrir skipu­lagðri glæp­a­starf­semi eins og varað hefur verið við af hálfu rík­is­lög­reglu­stjóra.

Verk­efnin fram undan

Fyrir utan þau mál sem að ofan er getið eru fram undan fjöl­mörg brýn og aðkallandi verk­efni á vett­vangi stjórn­mál­anna Mið­flokk­ur­inn mun ekki þola að líf­eyr­is­eignir lands­manna séu gerðar upp­tækar í rík­is­sjóð með hinum skefja­lausu skerð­ingum á bótum almanna­trygg­inga sem raun ber vitn­i.. Undir for­ystu Sig­mundar Dav­íðs Gunn­laugs­sonar hefur Mið­flokk­ur­inn lagt fram áætlun um að hefta umsvif rík­is­bákns­ins með hag­kvæmni og skil­virkni í opin­berum rekstri fyrir aug­um. Mið­flokk­ur­inn hefur lagt fram til­lögur í fjöl­miðla­málum sem stuðla að því að jafna sam­keppn­is­stöðu á fjöl­miðla­mark­aði. Efla ber einka­rekna fjöl­miðla og stuðla með kraft­miklum hætti að gerð fjöl­breytts íslensks dag­skrár­efn­is.  

Les­endum Kjarn­ans og lands­mönnum öllum óska ég far­sældar á nýju ári.

Höf­undur:  Ólafur Ísleifsson, þing­maður Mið­flokks­ins í Reykja­vík­ur­kjör­dæmi norð­ur.

Greinin birtist í Kjarnanum þann 25. desember, 2019