Gjaldfrjálsar krabbameinsmeðferðir

Miðflokk­ur­inn fékk samþykkta þings­álykt­un­ar­til­lögu um gjald­frjáls­ar krabba­meinsmeðferðir við þing­frest­un í lok júní með ákveðnum breyt­ing­um. Til­lag­an hafði áður verið lögð fram fyrripart árs­ins 2019 en þar sem hún kom þá seint fram hlaut hún ekki þing­lega meðferð eins og það kall­ast. Til­lag­an var því aft­ur lögð fram haustið 2019 og í meðför­um vel­ferðar­nefnd­ar varð niðurstaðan sú að heil­brigðisráðherra yrði falið að meta hvernig lág­marka mætti kostnað sjúk­linga vegna lang­vinnra og lífs­hættu­legra sjúk­dóma. Ráðherra skili Alþingi skýrslu þar að lút­andi eigi síðar en 1. mars 2021. Eins mun fyr­ir­sögn til­lög­unn­ar vera eft­ir þess­ar breyt­ing­ar: til­laga til þings­álykt­un­ar um ráðstaf­an­ir til að lág­marka kostnað vegna krabba­meinsmeðferðar og meðferðar við öðrum lang­vinn­um og lífs­hættu­leg­um sjúk­dóm­um.

Við þing­menn Miðflokks­ins kölluðum eft­ir reynslu­sög­um fyr­ir nokkr­um miss­er­um og segja má að þessi til­laga sé meðal ann­ars afrakst­ur þeirra. Ein þess­ara sagna greindi frá því að áður fyrr hefði krabba­meinsmeðferð verið gjald­frjáls. Það er víða pott­ur brot­inn og dæmi um að sjúk­ling­ar þurfi að dreifa greiðslum á kred­it­kort­um vegna ferðalaga á Land­spít­ala – há­skóla­sjúkra­hús (LSH) eða stofna til yf­ir­drátt­ar á reikn­ingi til þess að kom­ast yfir út­gjöld vegna ferðalaga þar sem end­ur­greiðsla berst viðkom­andi mun seinna og dæmi eru um að ferðakostnaður fá­ist ekki að fullu greidd­ur. Sjúk­ling­um er því mis­munað á hverj­um degi ef litið er til ferðakostnaðar, það geta ekki all­ir ferðast ein­ir lang­an veg og sjaldn­ast er greitt fyr­ir fylgd­ar­mann, auk þess sem fylgd­armaður verður oft af tekj­um meðan á ferðalagi stend­ur. Þess vegna er það mik­il­vægt og eðli­legt að stjórn­völd liðki til með greiðslur til fylgd­ar­manna í huga þar sem það get­ur oft verið mjög kostnaðarsamt og erfitt fyr­ir fylgd­ar­menn sem oft­ast eru nán­ir aðstand­end­ur að stíga inn á þann máta sem alla jafna ætti að vera í hönd­um fag­fólks. Til að varpa enn betra ljósi á fjár­hags­leg­ar af­leiðing­ar þá geta þær leitt til þess að tekj­ur sjúk­lings verði að lág­marks­bót­um, þrátt fyr­ir að hann hafi unnið mest­an hluta æv­inn­ar, greitt sína skatta og sitt til líf­eyr­is­sjóða. Fót­un­um er bein­lín­is kippt und­an viðkom­andi og kostnaður vegna ým­issa stoðlyfja er ekki niður­greidd­ur, einnig má nefna tann­lækna­kostnað sem og tækni­frjóvg­an­ir. Aðstæður þeirra sem veikj­ast geta orðið það al­var­leg­ar að þeir eigi vart fyr­ir grunnnauðsynj­um síðustu daga mánaðar, þeir þurfa virki­lega á aðstoð annarra að halda til þess að kom­ast yfir næstu mánaðamót. Fjár­hags­á­hyggj­ur ofan í aðrar áhyggj­ur sem fylgja því að grein­ast með lífs­hættu­leg­an sjúk­dóm hafa al­var­leg áhrif á and­lega heilsu sjúk­linga og draga úr mögu­leik­um þeirra til þess að tak­ast á við sjálfa sjúk­dómsmeðferðina, sem oft er flók­in og á stund­um virðist hún óyf­ir­stíg­an­leg.

Það er því ljóst að mik­il vinna þarf að eiga sér stað svo all­ir sitji við sama borð. Ef áfram á að ein­blína á að þjón­usta við þá sem grein­ast með lang­vinna, lífs­hættu­lega sjúk­dóma eins og krabba­mein fari fram á ein­um stað á land­inu þarf að láta hend­ur standa fram úr erm­um. Það er nauðsyn­legt að taka til­lit til þess kostnaðar sem fylg­ir óhjá­kvæmi­lega þegar ferðast þarf um lang­an veg sem svo leggst ofan á all­an ann­an kostnað. Það eru stór orð sem birt­ast í heil­brigðis­stefnu fram til árs­ins 2030 og við þau þarf að standa. Íslenska heil­brigðis­kerfið bygg­ist á ákveðnum gild­um sem al­menn sátt er um í sam­fé­lag­inu. Grunn­hug­mynda­fræðin er sú að hið op­in­bera skuli tryggja öll­um lands­mönn­um nauðsyn­lega heil­brigðisþjón­ustu, óháð efna­hag eða öðrum aðstæðum.

Anna Kol­brún Árna­dótt­ir

Þingmaður Miðflokksins.

Greinin birtist Í Morgunblaðinu 18.7.2020