Stefnan "Ísland allt" er enn í fullu gildi

Gleðilegt ár kæru landsmenn.

Árið 2020 er nýgengið í garð og sólin er lágt á lofti, kuldi og stormar með hríðarbyljum. Við erum gjarnan minnt á vanmátt okkar gegn náttúruöflunum. Vond veður eru ekki nýlunda hér á Fróni og þó vanmáttur okkar sé mikill, leitar sú spurning að mér hvers vegna er staðan í raforkumálum og reyndar í samgöngum einnig ekki betri en raunin er?

Á árunum fyrir og eftir 1980 vann ég sem rafvirki í Borgarnesi. Oft vann ég í uppsveitum Borgarfjarðar, suður í Hvalfjarðarsveit og vestur á Sæfellsnes. Í þá tíð var bjartsýni ríkjandi með framtíð raforkumála á landinu öllu. Byggðalínan svokallaða var langt komin og var tekin í notkun 1985. Þá höfðu menn þá trú að í beinu framhaldi yrði haldið áfram við að tryggja afhendingaröryggi fyrir Ísland allt. Fastlega gerðu menn ráð fyrir að þriggja fasa rafmagn yrði lagt um sveitir landsins.

Hvernig er staðan í dag? Afhendingaröryggi er enn bágborið og þá sérstaklega á Vestfjörðum og Norðurlandi. Rafmagnleysið eftir veðurhaminn fyrir jól reyndi mjög á íbúa Norðurlands. Það ástand varði allt of lengi, því neitar enginn. Erfiðleikarnir sem rafmagnsleysinu fylgdu voru miklir. Upplýsingar um ástand og stöðu mála datt út víða vegna rafmagnsleysisins, sem er mikil afturför frá fyrri tíð þegar síminn var vírtengdur. Fjarskipti lágu víða niðri og útvarpið sem á að vera öryggistæki datt víða út. Listinn yfir allt sem fór úrskeiðis vegna rafmagnsleysisins er langur. Við erum í dag svo háð því að afhendingaröryggi raforku sé í lagi að staðan er óboðleg. Það er eins og trú á undur tækninnar geri menn blinda á öfl náttúrunnar.

Hringvegurinn eða þjóðvegur 1 var kláraður 1974, en varð ekki allur á bundnu slitlagi fyrr en 2019 þegar vegur um Berufjörð á Austurlandi var malbikaður. Síðustu ár hefur orðið gífurleg fjölgun á ferðafólki eða um 2,5 miljónir árið 2018. Flestir þeirra fara út á þjóðvegi landsins. Strandsiglingar ríkisins voru lagðar af fyrir einhverjum árum og þá jukust þungaflutningar á þjóðvegum landsins gríðarlega. Vegakerfið á langt í land með að bera þessa aukningu umferðar svo ásættanlegt sé og er löngu komið fram yfir síðasta söludag. Í Norðvesturkjördæmi eru hvað lengstu malarvegirnir, í Húnavatnssýslum og Dalasýslu yfir 70% í hvorri sýslu fyrir sig. Svipuð staða er á vegum í Borgarfirði og víðar á Vesturlandi. Álag á malarvegum hefur aukist það mikið vegna aukinnar umferðar að lágmarks viðhald gengur ekki eftir vegna of lítils fjármagns í málaflokkinn.

Við þekkjum ástandið á Vestfjörðum þar sem vandræðagangurinn með vegagerð í Gufudalssveit um Teigsskóg hefur verið ein sorgarsaga síðan 2004 eða í rúm fimmtán ár. Loksins er þó núna búið að sækja þar um framkvæmdaleyfi og vonir standa til að hægt verði að hefja framkvæmdir í vor. Þungaflutningar eru meðal annars tilkomnir vegna fiskeldis á Vestfjörðum. Gríðarleg uppbygging atvinnu og fólksfjölgun á sunnanverðum fjörðunum er gleðiefni, en skorti á innviðaþjónustu og húsnæði sem blasir við, þarf að bregðast við strax.

Raforkumál á Vestfjörðum eru alls ekki í takt við þá atvinnuuppbyggingu sem þar er og er í bígerð. Undirbúningur við væntanlega Hvalárvirkjun er í gangi en þar togast á sjónarmið þeirra sem kalla eftir raforku sem nauðsynleg er til viðhalds og uppbyggingar samfélagsins á Vestfjörðum og þeirra sem vilja ósnortna náttúru. Eitt er víst að Vestfirðingar geta ekki gert áætlanir um atvinnuuppbyggingu nema að raforka sé trygg.

Ungt fólk hefur áhuga á að flytjast út á land en þá þarf að svara spurningunni um atvinnu og samgöngur, bæði í lofti og á landi. Næg raforka þarf að vera til staðar sem víðast til að það hindri ekki áform uppbyggingar.

Stefna Miðflokksins var skýr fyrir kosningarnar 2017 er varðar uppbyggingu á landsbyggðinni jafnt sem á höfuðborgarsvæðinu, undir merkinu ,,Ísland allt“ og hefur sú stefna ekkert breyst síðan. Þar er lögð áhersla á að einn ráherra hafi á sinni könnu að allar byggðir landsins og að íbúar fái þá þjónustu (innviðaþjónustu) sem nauðsynleg er til búsetu og lífsgæða og til uppbyggingar mannlífs í sátt við náttúruna.

Höfundur: Sigurður Páll Jónsson, þingmaður Miðflokksins í NV kjördæmi

Greinin birtist í Skessuhorni, fréttaveitu Vesturlands, þann 8. janúar, 2020