„Ég er hér til að bjarga ykkur,“ sagði forseti Bandaríkjanna á blaðamannafundi sem haldinn var í Hvíta húsinu vegna veirufaraldursins. Vinsældir forsetans hafa aldrei verið meiri þrátt fyrir að stefni í að Bandaríkin komi verst út úr faraldrinum. Staða forsetans gæti þó breyst hratt til hins verra ef dauðsföllum vegna veirunnar fjölgar að mun og hagkerfið nær sér ekki á strik fram að forsetakosningum. Til þessa hefur forsetinn eignað sér þá efnahagslegu velgengni sem ríkti í landinu fyrir veirufaraldurinn. Kreppan mikla árið 1929 olli miklum breytingum á hinu pólitíska landslagi í Bandaríkjunum. Þáverandi forseti, Hoover, sem var almennt talinn hafa verið aðgerðalítill í baráttunni við kreppuna, tapaði kosningunum með eftirminnilegum hætti árið 1932 fyrir Roosevelt, sem kom fram með skýra áætlun til að endurreisa efnahaginn. Hugsanlega gæti sagan endurtekið sig á haustmánuðum og nýr húsbóndi tekið við í Hvíta húsinu.
Aðgerðaleysi ESB í veirufaraldrinum dýrkeypt
Ég er ekki hér til að bjarga ykkur. Þessi orð gætu hæglega hafa fallið af munni Ursulu von der Leyen, forseta framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, í miðjum faraldrinum. Á heimsráðstefnunni um efnahagsmál í Davos í Sviss sem haldin var í janúar, einum mánuði áður en fyrsta veirusmitið kom upp á Ítalíu, minntist von der Leyen ekki einu orði á veirufaraldurinn heldur ræddi iloftslagsmál. Þetta gerðist þrátt fyrir að á sömu ráðstefnu hefðu bandarískur farsóttarsérfræðingur varað sterklega við því sem væri í vændum og hinn sama dag settu Kínverjar Wuhan-borg í sóttkví. Um kvöldið hélt svo Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin WHO neyðarfund um málið í Genf. Mál málanna hjá von der Leyen voru hins vegar loftslagsmálin. Hún hefur nú beðið Ítali afsökunar á að Evrópusambandið hafi ekki rétt fram hjálparhönd á neyðarstundu.
Þrátt fyrir að hafa lifað af fjármálakreppuna 2008, flóttamannastrauminn til Evrópu og Brexit er ekki sjálfgefið að ESB lifi veirufaraldurinn af í núverandi mynd. Sambandið liggur undir ámæli fyrir aðgerðaleysi á mörgum sviðum í baráttunni við faraldurinn. Ljóst er að framkvæmdastjórnin svaf á verðinum. Það gæti reynst sambandinu dýrkeypt. Ítalir eru reiðir í garð sambandsins. Þar líta menn svo á að Rússar og Kínverjar hafi verið þeir einu sem komu þjóðinni til aðstoðar á hættutímum. Afsökunarbeiðni ESB til Ítalíu dugir skammt. Óánægjan nær til fleiri ríkja. Alþjóðastjórnmálin standa á krossgötum vegna veirufaraldursins. Evrópusambandið gæti þurft að berjast fyrir lífi sínu á komandi misserum. Á hliðarlínunni fylgjast Rússar vel með framgangi mála.
Höfundur: Birgir Þórarinsson, þingmaður Miðflokksins
Greinin birtist í Morgunblaðinu þann 28. apríl, 2020