Kynjahalli í skólakerfinu

Menntamálaráðherra svaraði í liðinni viku fyrirspurn minni á Alþingi um námsárangur pilta og stúlkna í skólakerfinu. Í svarinu koma fram sláandi upplýsingar, ekki síst tölur um verulegan kynjahalla sem kalla á skýringar og aðgerðir.

Frammistaða grunnskólastúlkna í öllum námsþáttum er að jafnaði marktækt betri en frammistaða drengja. Á framhaldsskólastigi birtist mikill munur á kynjum þegar litið er til brautskráningar. Hagstofa Íslands upplýsir að 35% fleiri stúlkur en piltar brautskráðust með almennt stúdentspróf skólaárið 2018-2019.

Fram kemur að háskólamenntuðu fólki hefur fjölgað á síðustu árum en þróunin hefur verið ólík eftir kynjum. Ríflega helmingur kvenna á aldrinum 25-64 ára hefur lokið háskólagráðu á móti 35% karla. Samkvæmt nýlegri könnun í 28 ríkjum Evrópu eru konur alls staðar í meirihluta nemenda í háskólum eins og hér á landi en hlutfall karla þó hvergi lægra en hér. Kynjahlutfall nemenda við Háskóla Íslands er nú 32% karlar og 68% konur, karlar ná ekki þriðjungi nemenda.

Brotthvarf úr framhaldsskóla skýrir hluta af þessum mun. Almennt hverfa drengir frekar brott úr framhaldsskóla en stúlkur. Af svari um brotthvarf nýnema sést að brotthvarf drengja er meira en stúlkna, með hlutfallinu þrír drengir fyrir hverjar tvær stúlkur. Þá kemur fram um brotthvarf nemenda sem hafa horfið frá námi fjórum árum eftir innritun að brotthvarf pilta er töluvert meira en stúlkna.

Stúlkum virðist almennt ganga að mörgu leyti vel í skólakerfinu og er það gleðiefni. En svara þarf hvers vegna árangur drengja er áberandi lakari. Er þetta það jafnrétti sem við sækjumst eftir? Þessi halli yrði ekki þolaður ef hann væri stúlkum í óhag. Í svarinu virðist vikið að hugtakinu skóli án aðgreiningar sem gefinni stærð. Væri goðgá að spyrja hvort gagnrýnni afstaða en í svarinu birtist væri kannski nauðsynleg til að bæta úr þeim ágöllum á skólakerfinu sem svör ráðherra bera með sér?

Í svari ráðherra er ekki að finna marktæk úrræði til að efla hag drengja í skólakerfinu þótt svo halli á þá sem raun ber vitni. Nýsamþykkt menntastefna 2021-2030 sýnist einkennast af hóflegum metnaði. Þar er skilað auðu um málið og ber hún ekki með sér neina raunhæfa viðleitni til að bæta úr ágöllum á skólakerfinu eða kynjahallanum sem einkennir það. Umbótum sýnist eiga að skjóta á frest.

Nýtt Alþingi þarf að afloknum kosningum að taka fast á þeim brotalömum í skólakerfinu og kynjahalla sem svar ráðherra ber með sér.

Ólafur Ísleifsson, þingmaður Miðflokksins

olafurisl@althingi.is 

Pistillinn birtist í Morgunblaðinu þann 5. júní, 2021